جغرافیای شهری(مبانی شهری ایران)

بخشی از متن:

توضیحات:
فایل ورد کامل جغرافیای شهری(مبانی و ایران). این فایل در ارتباط با جغرافیای شهری(مبانی و ایران) تهیه شده است، در حجم 379 صفحه آماده پرینت.

همراه با نمونه سوالات چهارگزینه ای همراه با پاسخنامه



بخشی از متن:
فصل اول: دیدگاههای نو در جغرافیای شهری

جغرافياي شهري چيست؟

تعاريف جغرافياي شهري
1ـ جغرافياي شهري روي نظام فضايي و موقعيت شهر تأكيد دارد و نظير ساير شاخه¬ﻫﺎﯼ علم جغرافيا، علل پراكندگي مكان¬ﻫﺎﯼ شهري، تشابهات و تناقضات اجتماعي ـ اقتصادي ميان آنها را در ارتباط با شرايط مكاني مطالعه ﻣﯽ¬كند.
با توجه به تعاريف فوق، تحليل و تأكيد در جغرافياي شهري بر پايه موارد زير صورت ﻣﯽ¬گيرد.
الف ـ نظام داخلي شهرها و ماهيت الگوها به ويژه كاربري زمين و حوزه¬ﻫﺎﯼ اجتماعي شهرها.
ب ـ بررسي روند اين الگوها و شكل¬گيري آنها در طول زمان.
2ـ جغرافياي شهري روي الگوهاي فضايي پديده¬ﻫﺎﯼ شهري، هم از نظر پراكندگي فضايي و هم از جهت تأثير متقابل فضايي آنها و همچنين روندها را در داخل شهرها مطالعه ﻣﯽ¬كند. اين تعريف از جغرافياي شهري بيشتر پوزيتيويستي است و روش¬ﻫﺎﯼ آماري و مدل¬ﻫﺎ را به خدمت ﻣﯽگيرد.
در واقع، در جغرافياي شهري، در يك طرف جغرافياي سيستماتيك (نظام يافته) و در طرف ديگر جغرافياي ناحيه¬اي قرار ﻣﯽ¬گيرد. از اين رو جنبه¬ﻫﺎﯼ فضايي توسعه شهري، از دو نقطه نظر بررسي ﻣﯽ¬شود:
الف ـ درون شهري: در اين قسمت، شهر به عنوان يك پديده مجزا و منفك در سيستم سكونتگاهي مورد مطالعه قرار ﻣﯽ¬گيرد كه مباحثي چون كيفيت كاربري زمين، مورفولوژي شهري كاركرد شهر، ميزان توسعه شهر و حوضه¬ﻫﺎﯼ اجتماعي داخل شهرها در قلمرو آن قرار ﻣﯽ¬گيرد.
ب ـ برون شهري يا تأثيرات متقابل فضايي يك حوزه شهري در حوزه شهري ديگر:
در اينجا تأثيرات مادر شهرهاي جهاني در مادر شهرهاي ملي، ناحيه¬اي و تأثيرات شهر مسلط به ساير شهرها و نواحي كشور و وابستگي فضايي (شهر يا ناحيه) مورد بررسي قرار ﻣﯽ¬گيرد.
اما در سالهای اخیر به ویژه در دهه ی 1980 دو مکتب بیش از همه، جغرافیای شهری را تحت تاثیر قرار داده است:
الف ـ مكتب ساخت¬گرايي: مكتب جغرافياي ساختاري، بيشتر به شناخت عميق نابرابري¬ﻫﺎﯼ اجتماعي ـ اقتصادي در شهرها تأكيد ﻣﯽ¬كند، در نتيجه ی نابرابري¬ﻫﺎﯼ فوق، تخصيص فضايي منابع به صورت محدود در شهرها صورت گرفته است. به تعبير عده¬اي از جغرافي¬دانان، ـ مكتب ساخت¬گرايي در مسير عدالت اجتماعي در شهرها پيش ﻣﯽ¬رود.
ب ـ رفتارگرايي: مكتب جغرافياي رفتاري كه تحليل سازمان فضايي شهرها و رفتار فضايي را در داخل الگوهاي سازماني مورد توجه قرار ﻣﯽ¬دهد.
مفهوم پراكندگي فضايي در جغرافياي شهري يعني شكل¬گيري پديده¬ﻫﺎﯼ شهري در سطوح خطي، شبكه¬اي، سطحي و نظاير آن ﻣﯽ¬باشد و در تأثير متقابل فضايي، آمد و شد روزانه به محل كار به مركز خريد، جابه¬جايي محله مسكوني و مسكن در داخل شهرها، ..... بررسي ﻣﯽ¬شود.
قلمروهاي جغرافياي شهري:
شهرنشيني علت و محصول تغييرات مهمي است كه از پراكندگي جغرافيايي مردم و فعاليت¬ﻫﺎﯼ اجتماعي ـ اقتصادي آنها در مكان ويژه¬اي به وجود آمده است. شايد بتوان از پديده¬ﻫﺎﯼ شهر و شهرنشيني به شرح زير ياد كرد:
1ـ شهر و شهرنشيني به عنوان تسلط امر تراكم در همه سازمان¬ﻫﺎ، مؤسسات و واحدهاي مسكوني و افزايش جمعيت مكان¬ﻫﺎﯼ ويژه.
2ـ شهر به عنوان كانون اصلي عرضه خدمات به جمعيت متراكم در شهر و منطقه نفوذ آن.
3ـ شهر به عنوان تمركز فعاليت‏هاي اجتماعي غير كشاورزي در سكونتگاهي انساني.
4ـ شهرنشيني به عنوان تسلط شيوه خاص زندگي و بيانگر سیر مدنيت و تمدن جوامع انساني.
به تعبير ژان گوتمن جغرافي¬دان معروف انگليسي، جغرافياي شهري، از موقع طبيعي شهر، مشخصات جمعيتي و فعاليت‏هاي اجتماعي اين جمعيت، سازمان¬ﻫﺎﯼ اجتماعي و سياسي و بالاخره از محيط ساخته شده كه محصول فيزيكي انسان است، بحث و گفتگو ﻣﯽ¬كند.
در دوره¬ﻫﺎﯼ گذشته و به طور سنتي، جغرافياي شهري از موقع و موضع، وسعت، شكل، كاركرد مورفولوژي و سازمان¬ﻫﺎﯼ داخلي شهرها بحث ﻣﯽ¬كرد.
اما به موازات توسعه شهرها و افزايش جمعيت شهرهاي بزرگ، ظهور مسائل گوناگون و پيچيده اجتماعي ـ اقتصادي در داخل شهرها، ورود شهرهاي بزرگ جهان سوم به سيستم اقتصادي جهاني، ابعاد تازه¬اي در جغرافياي شهري به وجود آمد و تحليل دقيق سياسي و اجتماعي را در قلمرو جغرافياي شهري سبب گرديد.
امروزه، جمعيت¬يابي شديد شهرها به همراه مسايل اجتماعي ـ اقتصادي آنها شكل كاملاً تازه¬اي از شهر، شهرنشيني و شهرگرايي به وجود آورده است كه با آنچه در نيم قرن قبل در شهرها ديده ﻣﯽ¬شد تفاوت¬ﻫﺎﯼ زيادي دارد، روشن است كه جغرافياي شهري نيز لازم بود ابعاد و قلمروهاي تازه¬اي بجويد تا محيط زيست شهري شايسته¬اي جهت ساكنين شهرها فراهم آورد. از اين رو امروزه، در بررسي¬ﻫﺎﯼ جغرافيايي از شهرها، ايدئولوژي حاكم بر شهرها، تحليل تصميمات حكومتي در ارتباط با خلق فضاي فيزيكي و اجتماعي در شهرها، وابستگي به اقتصاد جهاني در جهت بررسي مسايل مهم شهرهاي جهان سوم و عدالت اجتماعي و كيفيت دسترسي مردم شهرها به نيازهاي اساسي، مكان گزيني همه سازمان¬ﻫﺎ و تأسيسات شهري نظير كارخانه¬ﻫﺎ، پارك¬ﻫﺎ، بيمارستان¬ﻫﺎ، مناطق مسكوني، مناطق تجاري و صنعتي، مناطق فرهنگي، فرودگاه¬ﻫﺎ و ترمينال¬ﻫﺎی مسافربري، مدارس، درمانگاهها، منطقه گذران اوقات فراغت، حوزه¬ﻫﺎﯼ اجتماعي، علل دو قطبي شدن شهرهاي جهان سوم و دهها موضوع شهري در ارتباط با فضاي شهري سخن به ميان ﻣﯽ¬آيد. از اين رو، جهت¬گيري جغرافياي شهري، براي ورود به قلمروهاي تازه، كاملاً با اقتصاد سياسي، سيستم‏هاي اقتصادي و نظام¬ﻫﺎﯼ حكومتي پيوند ﻣﯽ¬خورد.
برخلاف سابق كه مكان¬ﻫﺎﯼ شهري در برابر مكان¬ﻫﺎﯼ روستايي قرار ﻣﯽ¬گرفت، امروزه سيستم‏هاي شهري به صورت حوزه-ﻫﺎﯼ مادر شهري، منطقه شهرنشين، مجموعه¬ﻫﺎﯼ شهري و بالاخره در شكل مگالاپليس ظاهر ﻣﯽ¬شوند كه در همه آنها، مادر شهرها، شهرهاي بزرگ، شهرهاي مياني، شهرك¬ﻫﺎ و روستاها، در داخل مجموعه¬ﻫﺎ و سيستم‏هاي سلسله مراتبي قرار ﻣﯽگيرند و يك واحد منسجم و به هم پيوسته شهري را تشكيل ﻣﯽ¬دهند كه از شرايط سيستمي تأثير ﻣﯽ¬پذيرد و برخورد سيستمي ﻣﯽ¬طلبند. اين سيستم شهري و سلسله مراتبي نه تنها به ناحيه جغرافياي شهر سامان ﻣﯽ¬دهد بلكه در جهان سوم از سيستم‏هاي مادر شهرهاي جهاني شديداً نيرو ﻣﯽ¬گيرند.
در جغرافياي شهري سنتي، روي شرايط طبيعي، موقع و يا تنها به مورفولوژي شهرها تأكيد ﻣﯽشد. امروزه، در جغرافياي شهري، از شرايط فيزيكي حاكم به شهرها دور ¬شده و به جاي آن، همه پديده¬ﻫﺎﯼ شهري در ارتباط با ايدئولوژي اهداف نظام¬ﻫﺎﯼ حكومتي، شرايط اجتماعي، اقتصادي مورد مطالعه قرار ﻣﯽ¬گيرد؛ زيرا محيط ساخته شده شهري و ساخت فضايي، از سياست نظام¬ﻫﺎﯼ حكومتي منشاء ﻣﯽ¬گيرد و گروه¬ﻫﺎﯼ انساني و فعاليت‏هاي اجتماعي ـ اقتصادي آنها را در نقاط معين شهري جاي ﻣﯽ¬دهد.
جغرافياي شهري جديد، با تحليل ارزش¬ﻫﺎﯼ اجتماعي ـ اقتصادي كشورها، ساخت فضايي شهرها را بررسي ﻣﯽ¬كند. امروزه، به هنگام مطالعه شهرهاي انگلستان نقش تاچريسم در ده سال اخير در امر مسكن، خانه¬سازي براي طبقه كم درآمد، بالا رفتن بيكاري در شهرها كه همه به نوعي در كيفيت زندگي در شهرهاي انگليسي مؤثر ﻣﯽ¬افتند، با موازين علمي مورد مطالعه قرار ﻣﯽ¬گيرد.
ملاحظه ﻣﯽ¬شود كه ارزش¬ﻫﺎﯼ اجتماعي، متأثر از تفاوت¬ﻫﺎﯼ فرهنگي، مورفولوژي شهري و شرايط زندگي را در شهرهاي بزرگ را به شكل¬ﻫﺎﯼ گوناگون سامان ﻣﯽ¬دهد.
مورفولوژي شهر، همواره با كاركرد آن پيوند محكمي دارد. انتقال صنايع از بخش مركزي شهرها به فضاهاي بيروني و حومه-ﻫﺎ ﻣﯽ¬تواند فعاليت و كاركرد كتابخانه¬ﻫﺎ، موزه¬ﻫﺎ، دانشگاهها، مدارس، بيمارستان¬ﻫﺎ را افزايش دهد و به همراه آن مورفولوژي بخش مركزي شهرهاي بزرگ نيز دچار دگرگوني شود. نتيجه ﻣﯽ¬گيريم كه در زمان ما تغييرات اجتماعي و اقتصادي سريع-تر از تغييرات فيزيكي صورت ﻣﯽ¬گيرد و محيط زيست انساني نه از تغييرات فيزيكي بلكه از تغييرات اجتماعي تأثير فوري ﻣﯽ¬پذيرد. امروزه، در جغرافياي شهري، مفاهيم رشد و توسعه شهر به عنوان فرآيند اجتماعي و سياسي بيش از ساير موضوعات بررسي و مطالعه ﻣﯽ¬شود.
شهرهاي امروزي، مسايل اجتماعي شهرها، تنها با احداث خيابان¬ﻫﺎ و منطقه¬بندي شهري ﻧﻤﯽ¬تواند حل شود بلكه نگرش دوباره به شرايط اجتماعي ـ اقتصادي جامعه شهري و ناحيه¬اي بيش از برنامه¬ريزي فيزيكي ﻣﯽ¬تواند به رفاه اجتماعي مردم شهر بيانجامد و به گسترش عدالت اجتماعي در جامعه امكان دهد. چنين طرز تفكري به ويژه در جغرافياي شهري كشورهاي جهان سوم بايد اساس كار محسوب شود و همه مسائل و پديده¬ﻫﺎﯼ شهري با اين معيار مورد ارزيابي قرار بگيرد.
دو موج بزرگ در تحولات جغرافياي شهري:
به نظر عده¬اي از جغرافي¬دانان، ميان سال¬ﻫﺎﯼ 1960 تا 1958، جغرافياي شهري در مسير تكاملي خود به دو موج بزرگ علمی- فلسفي برخورد ﻣﯽ¬كند و رنگ اجتماعي و فلسفي بيشتري ﻣﯽ¬پذيرد.
موج اول:
در تحولات جغرافياي شهري، ويژگي¬ﻫﺎﯼ زير از موج اول مورد مطالعه ماست:
1ـ برخورد اكولوژيكي: در اين مكتب، علاوه بر ادامه مباحث، مكتب اكولوژي شهري شياگو، تحليل حوزه¬ﻫﺎﯼ اجتماعي و اكولوژي تطبيقي در شهرها مورد تأكيد قرار ﻣﯽ¬گيرد.
2ـ اقتصاد جديد شهري: در نگرش اقتصاد جديد شهري، شهر به صورت متوازن، يك هسته¬اي، غفلت از سياست بخش عمومي، فعاليت‏هاي اقتصادي با تأكيد بر امر بازار و قيمت¬ﻫﺎ در مسئله ساختمان و بهاي زمين كه همه از روند بازار رقابتي تبعيت ﻣﯽ¬كنند، مورد مطالعه و عنايت قرار ﻣﯽ¬گيرد.
3ـ برخورد رفتاري: در اين جا، به رفتار فردي در محيط شهري، بيش از رفتار گروهي تأكيد ﻣﯽ¬شود و تحليل رفتاري در تصميمات فردي، تصميم¬گيري و تأثيرات آن در فضاي شهري مورد توجه واقع ﻣﯽ¬گردد.
موج دوم
1ـ مكتب نئووبري: اين مكتب به طور گسترده، از نظريات ماكس وبر تأثير پذيرفته است. در اين مكتب، برخلاف مكتب ماركسيسم، اقتصاد عامل تعيين كننده ﻧﻤﯽ¬باشد مكتب نئووبري به عامل فرهنگ بيش از اقتصاد، اعتبار علمي قائل است.
2ـ برخورد انسان¬گرايي: در مكتب انسان¬گرايي به سازمان اجتماعي، بيش از سازمان فضايي جامعه تأكيد ﻣﯽ¬شود در جغرافياي انسان¬گرا، سه مكتب پديدارشناسي، اگزيستانسياليسم و ايدئاليسم، آثار و نوشته¬ﻫﺎﯼ تحقيقي زيادي ارائه داده-اند.
3ـ برخورد نئوماركسيستي: در دهه 1970، به سبب ظهور مسايل گوناگون در شرايط اجتماعي و اقتصادي كشورهاي سرمايه¬داري توسعه يافته، برخي از جغرافي¬دانان، به هنگام مطالعه جغرافياي شهري، ديدگاه نئوماركسيستي را مورد توجه قرار دادند و شهرهاي سرمايه¬داري را در ارتباط با قوانين و شيوه توليد سرمايه¬داري بررسي كرده¬اند.
سيستم شهري و زير سيستم‏هاي ميان شهري
سيستم شهري مثل چرخي ﻣﯽ¬ماند كه همه اجزاء آن (جمعيت، صنعت، تجارت، واحدهاي مسكوني و ....) در ارتباط با هم عمل ﻣﯽ¬كند نيروي محركه اين چرخ، جمعيت شهري است كه سيستم‏هاي شهري (زير سيستم‏ﻫﺎ) را به كار وا ﻣﯽ¬دارد.
خصيصه يك سيستم
1ـ كليت: از خصيصه¬ﻫﺎﯼ عمده اين سيستم این است كه داراي سلسله مراتبي است، يعني داراي سطوح مختلفي است كه براي كل سيستم عمل ﻣﯽ¬كند.
2ـ عنصر: تعيين كوچكترين واحد سيستم كه داراي عملكرد نسبتاً مستقل است.
3ـ ارتباط: از مشخصات هر سيستم، ارتباط ميان عناصر آن است.
تعريف: سيستم مجموعه¬اي از عناصر است كه بر يكديگر تأثيرات متقابل دارند، تغيير هر يك از عناصر سيستم بر ساير عناصر سيستم تأثير ﻣﯽ¬گذارد و تغييراتي را در كل سيستم سبب ﻣﯽ¬شود.
كيت بست و جان شورت، دو جغرافي¬دان انگليسي، برخورد جغرافياي شهري را ميان سال¬ﻫﺎﯼ 1965 تا 1985 نشان ﻣﯽ-دهند.
دوره اول از تحولات جغرافياي شهري، برخورد غالب با سه مكتب اكولوژي، اقتصاد جديد شهري و رفتاري بوده است كه امروزه نيز در بيشتر نوشته¬ﻫﺎﯼ جغرافيايي ديده ﻣﯽ¬شود.
و...



این فایل با فرمت ورد در 379 صفحه آماده پرینت همراه با نمونه سوالات چهارگزینه ای همراه با پاسخنامه تهیه شده است.

پرداخت با کلیه کارتهای عضو شتاب امکان پذیر است.